(اردو میں ویڈیو)
عمومن آٽزم سان متاثر ٻارڪيترن ئي ٻين طبي مسئلن جو شڪار به ٿي ويندا آھن. اھي مسئلا آٽزم جي شدت جي حساب سان ھر ماڻھون ۾ مختلف ٿيندا آھن. انھن حالاتن ۾ آٽزم جا اثر وڌيڪ ظاھر ٿيندا آھن. ان ڪري ھنن بيمارين ۽ آٽزم سان انھن جي تعلق کي سمجھڻ نھايت اھم آھي.
یسے حالات میں آٹِزم کے اثرات زیادہ نمایاں ہوجاتے ہیں۔ لہٰذا ان بیماریوں اور آٹِزم کے ساتھ ان کے تعلق کو سمجھنا نہایت اہم ہے۔
بائي پولر ڊس آرڊر Bipolar Disorder
ھن مرض ۾ مبتلا ماڻھون ڊپريشن ۽ جنون جي وچ ۾ جھلندا رھندا آھن. آٽزم جو شڪار مريضن ۾ ھي مرض وڌيڪ عام ھوندو آھي. اڪثر ايئن به ٿيندو آھي ته آٽزم کي بائي پولر ڊس آرڊر به سمجھيو ويندو آھي يا بلڪل ان جي اُبتڙ ٿي ويندو آھي. ايئن ان ڪري ٿيندو آھي ڇو جو ھنن ٻنھي جي علامتن ۾ تمام مشابھت ھوندي آھي.
ڊپريشن Depression
آٽزم سان متاثر ماڻھن ۾ عمر سان گڏ گڏ ڊپريشن جا امڪان به وڌندا ويندا آھن. آٽزم سان متاثر گھڻو ڪم ڪرڻ وارن ماڻھن ۾ به ڊپريشن وڌيڪ ٿي سگھي ٿو. ڊپريشن جي ھنن علامتن جو خيال رکڻ گهرجي:
-
آٽزم سان متاثر ماڻھن کي انھن شين ۾ دلچسپي ختم ٿيڻ جيڪي ان کي ڪنھن وقت تمام دلچسپ لگنديون ھيون
-
ذاتي صفائي سٿرائي جو خيال نه رکي سگھڻ
-
مسلسل اداس رھڻ
-
پاڻ کي بيڪار سمجھڻ
-
نا اميد رهڻ
-
چڙ چڙيو پن
-
شدت پسند ٿي وڃڻ ۽ اڪثر مرڻ يا خودڪشي جي باري ۾ سوچڻ
-
cmlشدت پسند ہوجانا اور اکثر موت یا خودکشی کے بارے میں سوچتے رہنا
- Does not respond to name by 12 months
آبسيسو ڪمپلسو ڊس آرڊر(OCD)
آٽزم سان متاثر ٻارن ۽ وڏن ۾ وڌيڪ عام آھي پر ان کي آٽزم واري شين کي دھرائڻ واري عادت سان نه ملائڻ گھرجي بلڪه ان جي باقائده سڃاڻپ جي لاء ڊاڪٽر سان رابطو ڪرڻ گھرجي.
مسلسل پريشاني: Anxiety
آٽزم جو شڪار ماڻھن مان ۴۲٪ پريشاني جو شڪار رھندا آھن. مسلسل پريشاني دل جي ڌڙڪن ۾ واڌاري، پُٺن ۾ ڇِڪَ، معدي ۾ تڪليف ۽ مٿي ۾ سور جو سبب بڻجي سگھي ٿي. سماجي حالتون به آٽزم سان متاثر ماڻھن ۾ پريشاني جو سبب بڻجي سگھن ٿيون. اھو ئي ڪم نين جڳھين، رش ۽ نون ماڻھن ۾ رھڻ سان به ٿي سگھي ٿو.
مرگي Epilepsy
ھن بيماري جو به آٽزم سان گھرو تعلق آھي، ماڻھن کي خصوصن ٻارن کي سمجھ ۾ ئي نه ايندي آھي ته انھن کي ڇا ٿي رھيو آھي. اھو به ممڪن آھي ته انھن جي آس پاس جي ماڻھن کي به دوره پوڻ جي دوران سمجھ ۾ نه اچي سگھي. دوره پوڻ جي نشانين کي ذھن نشين ڪري ڇڏڻ گھرجي ۽ جلدي مدد حاصل ڪرڻ گھرجي. ڪجھ نشانيون ھيٺ ڄاڻايل آھن:
-
بي سبب گھڻو وقت گھورڻ
-
شديد مٿي ۾ سور
-
بي حد گھٻراھٽ
-
بي ارادي حرڪتون
- No expressive vocabulary by 16 months
- No meaningful two-word phrases (not including imitating or repeating) by 24 months
- Any loss of speech, babbling or social skills at any age
- Does not respond to name by 12 months
-
معدي ۽ آنڊن ۾ خرابي (آٽزم سان متاثر ٻارن ۾ ھي خرابي ۸ دفعا وڌيڪ ٿيندي آھي)
- Does not share sounds, smiles or other facial expressions by 9 months
- Does not babble by 12 months
- No gestures such as pointing, showing, reaching or waving by 12 months
- No expressive vocabulary by 16 months
- No meaningful two-word phrases (not including imitating or repeating) by 24 months
- Any loss of speech, babbling or social skills at any age
- Does not respond to name by 12 months
معدي ۽ آنڊن جي خرابي ۾ ھي سڀ شامل آھن
یہ خرابی آٹِزم سے متاثرہ بچوں میں آٹھ گنا زیادہ ہوتی ہے
آنڊن جي سوڄ، پيٽ ۾ سور، َ ھميشه قبضي، معدي جي تيزاب جو خوراڪ جي نالي ۽ منھن ۾ اچڻ.آنڊن جي سوڄ، پيٽ ۾ سور، َ ھميشه قبضي، معدي جي تيزاب جو خوراڪ جي نالي ۽ منھن ۾ اچڻ.
کاڌي جا مسئلا
ھي به آٽزم سان متاثر ماڻھن ۾ تمام عام آھي. ٻار کائڻ جي معاملي ۾ تمام چونڊائتا ٿي ويندا آھن. ڪجھ شين کي بلڪل ئي ڇڏي ڏيندا آھن ۽ رڳو محدود شيون کائيندا آھن. ڪجھ ته مستقل طور تي ضرورت کان وڌيڪ کائڻ لڳندا آھن. ڪجھ ٻار نه کائڻ واريون شيون به کائڻ لڳندا آھن.
Some children might even suffer from chronic overeating and Pica-the act of eating non-edible items.
ھي ڪجھ اھڙيون بيماريون آھن جن جو تحلق آٽزم سان ٿي سگھي ٿو. انھن کان علاوه به ڪجھ خرابيون ٿي سگھن ٿيون. جيڪڏنھن توھان کي لڳي ٿو ته توھان جو ٻار آٽزم سان ملندڙ ڪنھن بيماري جو شڪار آھي ته اھو ڄاڻڻ جي لاء پنھنجي ڊاڪٽر سان مشورو ڪيو ته ھي واقحي آٽزم جي ڪارڻ آھي يا نه.